Dat stilte en rust bij GroenLinks heel spannend kunnen zijn merkt spreker Siward Zomer, bevlogen vertellend over zijn windmolens op woensdag 20 maart in De Meevaart in het hart van Amsterdam Oost. Daarmee wekken de 2700 leden van zijn vereniging hun eigen energie op. Verbaasd door het muisstille publiek onderbreekt hij zijn betoog, bang dat hij de aandacht verloren heeft. Het tegendeel is waar. Hij is een van de topsprekers die de werkgroep Duurzaamheid van GroenLinks onder de titel ‘Praktisch Duurzaam’ heeft uitgenodigd om de buurtbewoners het fascinerende verhaal te vertellen over innovatieve energiebesparing nu en in de verre toekomst. Wat hebt u gemist?

De avond wordt geopend door Antoin Deul, geboren in Paramaribo, op het congres van 3 maart gekozen voor het landelijk bestuur van Groen Links. De verslaggevers van Pownews die hem daar weg wilden zetten als knuffelallochtoon hadden duidelijk hun huiswerk niet gedaan. Deze wetenschapper reist in zijn dagelijks werk als Global Project Manager de hele wereld tot in China en Indonesië over om water- en energieprojecten te begeleiden. Het bedrijf met 40.000 werknemers en een omzet van 11 miljard dollar speelde een belangrijke rol bij het bestrijden van de grote milieuramp in 2010 met het boorplatform Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Deul zei in een understatement dat Nederland groot geworden is met wind, maar dat hem opvalt dat we nu achterlopen op de rest van de wereld.

Nanotechnologie 2025

Daar werken de sprekers  op deze avond hard aan verbetering in te brengen. De jonge natuurkundige Sander Mann van het onderzoeksinstituut AMOLF lukt het zijn fundamentele onderzoek naar het verbeteren van de efficiëntie van zonnecellen in klare taal uit te leggen. In een klein hoorcollege voor leken geeft hij het publiek een blik  op de toekomst  van zonnepanelen waar hij en 114 collega’s op het Sciencepark in Amsterdam Oost aan werken.

Zonnecellen maken gebruik van silicium, een basiselement van zand. Met een vroegere techniek werd het maximale rendement van 31 % bereikt in 1998. Bij dit type zonnecellen is veel rendementsverlies omdat van het hele kleurenprisma maar één kleur wordt gebruikt. In onderzoek naar zonnecellen wordt gewerkt met nanotechnologie. Specifiek in de speurtocht van Sander Mann is dat hij op zoek gaat naar een stapeling van kleuren, waardoor er een veel groter deel van het kleurenprisma kan worden gebruikt.

Het AMOLF concurreert met topwetenschappers uit de hele wereld, zoals Stanford University in de VS. De ambitieuze opdracht die Mann heeft meegekregen is  de efficiëntie van zonnepanelen met behulp  van het gebruik van het hele kleurenprisma te verhogen naar 71%. Nano staat voor een miljoenste deeltje, het is dus echt gepriegel met hoogwaardige technologische microscopen. Mann verwacht op zijn snelst in 2025 bruikbare toepassingen.

Verantwoord kiezen van groene energie

Het verwijt  dat GroenLinks wel eens treft dat ze goed zijn in ideeën, maar minder in de praktische kant geldt niet voor de volgende spreker Kristóf Rácz. Hij groeide op in Hongarije en werkt nu in Amsterdam als onderzoeker voor SOMO, Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen. Een hele mond vol. Vanavond vertelt hij over een onderzoek  naar groene energie dat gebruikt wordt door de Consumentenbond en Greenpeace ,  zodat wij als consument kunnen zien welke leverancier het best scoort met duurzame energie.

Hoe wordt groene energie gedefinieerd? Kristóf: ‘Als eerste moet het schoon en veilig zijn. Dat wil zeggen: het mag niet bijdragen aan klimaatverandering, niet gevaarlijk zijn en niet op raken.’ Meestal in de vorm van zonne-energie, waterenergie en windkracht. Dat lijkt overzichtelijk, maar in de praktijk is het al  lastiger omdat bijvoorbeeld bij grote waterkrachtcentrales  inheemse volkeren uit hun gebied kunnen worden verdreven en er aanvullende milieuschade kan ontstaan.

Kritisch is hij over het huidige systeem van groencertificaten. Nederland heeft te weinig capaciteit om groene stroom op te wekken in aansluiting op de totale vraag. Er worden daarom bijvoorbeeld groencertificaten verhandeld van energie opgewekt in waterkrachtcentrales in Scandinavië. Maar die markt van certificatenhandel werkt niet optimaal. Dus is een deel van de strategie van SOMO overheden en de Europese Unie actief te beïnvloeden voor betere wetgeving.

Een groene daktuin met zonnepanelen

Een doorbraak in een combinatie van technieken levert Matthijs Bourdrez. Hij levert met zijn bedrijf Solar Sedum niet alleen zonnepanelen maar tegelijk  groene daken. Een trend die internationaal in opmars is. Zijn droom is stedelijke daken gezond en energiek te maken. Een overtuigend argument  in zijn verhaal is dat je met zijn oplossing zoveel kan besparen op  de normale kosten voor dakbedekking dat het goedkoper is. Echte groenliefhebbers blijken het zo leuk te vinden dat ze willen zien wat er op hun dak gebeurt, camera’s installeren en vanaf de laptop achter de keukentafel kijken hoe vogeltjes spelen op hun zelf gecreëerde natuur.

Zonnepanelen functioneren beter als het niet te heet is, maximaal vijfendertig graden. Het groen van de tuin levert die verkoeling, veel beter dan het traditionele zwarte teer  dat je op veel Amsterdamse daken ziet waarbij op hete zomerdagen temperaturen tot wel 75 graden op kunnen lopen. Zelfs het type beplanting is belangrijk, daarvoor werkt hij samen met de Universiteit van Wageningen. Bij een vereniging van eigenaren(VVE)  is het mogelijk de investering en het kostenvoordeel samen delen.

Wereldwijd maken de producenten van zonnepanelen door overproductie een moeilijke tijd door. Deze week werd bekend dat de grootste, het Chinese Suntech Power, failliet is gegaan.  Marktanalisten verwachten echter dat deze sanering zal helpen de markt weer gezond te maken en dit goed is voor innovatie door andere bedrijven. De woningcorporaties in Amsterdam moeten deze vernieuwingsslag nog maken. De gemeente Amsterdam stelde op een expertmeeting in oktober 2012 de doelstelling dat de CO2 uitstoot in 2025 ten opzichte van 1990 gereduceerd moet zijn met 40 %.  In komende jaren zal dus flink aan de corporaties worden getrokken.

Praktisch besparen met gratis advies

Veel bewoners in de Indische buurt zijn huurders en hebben niet altijd de mogelijkheid zelf te investeren in duurzame energie. Wachten tot de verhuurder iets doet kan een beproeving zijn. En bij een oplopende werkloosheid en stijgende energieprijzen is elke besparing welkom. Wat kan je dan doen? De spreker die daarvoor oplossingen aanreikt is Vincent Feith van Wijksteunpunt Wonen. Iedere wijk in Amsterdam heeft zo’n steunpunt.

Veel vrijwilligers staan in de hele stad klaar  om uw vragen te beantwoorden. Het kan gaan om hele praktische vragen als ‘Is het energiezuiniger in alle vertrekken van het huis te stoken?’. Daarnaast kan het Wijksteunpunt Wonen   bemiddelen   indien de verhuurder niet mee wil werken aan bijvoorbeeld een bepaalde investering in de woning.

Windmolens Samsom en Rutte voorbij

Echt trots is Siward Zomer van vereniging De Windvogel als hij vertelt hoe hij soms onderweg van Amsterdam Centraal naar Utrecht een medepassagier kan vertellen dat de windmolen vlakbij het AMC deels van hem is. Hij is bestuurslid van deze vereniging, die in 1993  is ontstaan met een kleine club mensen  in een kerkje in Gouda. Siward krijgt de lachers op zijn hand wanneer hij vertelt dat ze het zat waren alleen maar gesprekken te horen over duurzaamheid en zeiden ‘Laten we in Godsnaam iets doen!’. Met de eerste groep van veertig mensen investeerden ze 250.000 in hun eerste windmolen, niet verwachtend dat ze daar tot nu elk jaar 6 % rendement op zouden halen. Nu bezit de verenging t zes windmolens en  2700 leden.

Mensen worden  lid van deze coöperatieve vereniging  om tal van  redenen . Veel mensen zijn de ingewikkelde tarieven van gewone maatschappijen gewoon zat. In Engeland verscheen onlangs een onderzoek waaruit bleek dat er 4000 verschillende tarieven zijn. Als het aan  de Windvogel ligt wordt in 2020  23% van de energievoorziening van Nederland geleverd  door hernieuwbare energie. Daarvoor hebben ze het duizend palen plan bedacht: 1000 windmolens door het hele land. En zijn daarmee ambitieuzer dan de 16 % doelstelling van het kabinet Rutte en de 20 % norm van de Europese Unie.

Siward Vogel besluit zijn verhaal geagiteerd als hij refereert aan enkele politici van de provincie Noord Holland die een streep wilden trekken door het hele plan. Het gaat niet alleen om de energie,  het gaat ook  over burgerparticipatie. Op website  www.windvogel.nl is meer informatie te vinden. Of neem op 20 april een kijkje tijdens de open dag bij de windmolen,  zie de Facebooksite.

Praktijkervaring van een VvE

Al aan het begin van de avond verrast het de sprekers zelf dat ze stuk voor stuk in Amsterdam Oost wonen. Staat het met zijn 179 vertegenwoordigde nationaliteiten bekend als multicultureel, het is daarnaast klaarblijkelijk  echt een buurt voor bewoners met een groen hart. Ook de laatste spreker Lia de Lange woont hier. Zij is lid van een Vereniging van Eigenaren met 38 appartementen boven op een school en geeft  een praktijkvoorbeeld hoe zij samen zonnepanelen op hun dak hebben gerealiseerd.

Echt spannend wordt haar verhaal in de fase dat  de VVE ontdekt dat er maar een beperkt subsidiebudget van de gemeente beschikbaar  is.  De VVE is goed georganiseerd en  exact om negen uur ’s ochtends  wanneer het virtuele loket opent   beginnen de bewoners met aanvragen.  Precies om kwart over negen   worden 21 aanvragen gehonoreerd. Als leverancier koos de VVE  voor De Zonnefabriek .

Iemand uit de zaal  vult aan dat de gemeente Amsterdam beschikt over  het leningenfonds Green Loans, waarbij huiseigenaren voor een lage rente van 2,6% een bedrag tot  €15.000,- kunnen lenen voor dit soort projecten.

Met die praktische opmerkingen sluit Paula Dings, voorzitter van GL Amsterdam Oost de bijeenkomst over Duurzaamheid.

Verslag door Egbert Born